By Aerodromci 
Историска континуитетност на негирањето
Од 19. век до денес, бугарската државна политика спроведува доследен наратив: негирање на постоењето на посебен македонски идентитет. Од Санстефанска Бугарија (1878) до Тодор Живков, па сè до денешните политички елити во Софија, македонскиот народ се третира како „вештачка творба“. Архивите сведочат: бугарските влади финансирале пропагандни, па и паравоени структури (вклучувајќи и дејности на ВМРО пред Втората светска војна), со цел асимилација на македонското население.
Наспроти тоа, Република Македонија како самостојна држава од 1991 година го негува принципот на немешање во внатрешните работи на соседите, дури и кога станува збор за македонското малцинство во Бугарија, за кое Европскиот суд за човекови права има донесено пресуди (како случајот „ОМО Илинден“).
Европска дволичност во живо пренос
Кога Франција во 2022 година понуди т.н. „Француски предлог“, Македонија го прифати под силен притисок – и покрај јавниот револт и експертските предупредувања. Бугарија, која претходно имаше вето врз отворањето на преговорите, успеа да ја внесе својата билатерална агенда во преговарачката рамка на ЕУ – нешто што не се случило со ниту една друга земја-кандидат во историјата на проширувањето.
Во суштина, од Македонија се бара да го смени својот Устав за да ги вметне Бугарите како заштитена етничка група, но тоа е само почеток. Софија инсистира и на ревизија на учебници, признавање на „заедничка историја“ (како што тие ја интерпретираат), прифаќање на бугарскиот јазичен и историски наратив – сето тоа под чадорот на ЕУ, која се прави дека гледа „европски вредности“, додека дозволува националистичка уцена.
Зошто Македонија не смее да попушти
1. Преседан со трајни последици: Доколку Македонија прифати уцена за европска интеграција, тоа ќе стане модел за другите. Утре Србија ќе ја уценува Босна, Грција повторно ќе бара нешто од нас, или Бугарија ќе побара уште нови концесии. Европската идеја ќе се претвори во платформа за уценување на малите од страна на регионалните сили.
2. Уставот не е банкомат за отстапки: Македонскиот Устав е темел на суверенитетот. Ако една етничка група, под надворешен притисок, биде специјално издвоена – што следува? Ќе бара ли секоја друга соседна држава своја „клаузула“? Промената на Уставот под уцена значи правно-политичка капитулација.
3. Идентитетот не се преговара: Јазикот, историјата и националната свест не се предмет на европски технички преговори. Ако ЕУ навистина ги почитува културната разноликост и правото на самоопределување, тогаш мора да го осуди бугарскиот пристап – наместо да го легализира.
4. Јавниот консензус е против: Според анкети од јуни 2025 година (како онаа на ИДСЦС), над 70% од македонските граѓани се против промена на Уставот под диктат на Бугарија. Власта што ќе ги игнорира тие бројки, работи против волјата на својот народ.
Европа мора да избере: принципи или геополитичко лицемерие
Европската Унија, ако сака да има кредибилитет на Балканот, мора да избере: или ќе застане зад своите вредности – правна држава, недискриминација, почитување на културниот идентитет – или ќе дозволи националистички диктати да станат официјална политика на проширувањето. Зашто денес е Македонија, утре ќе биде некој друг.
Почит – не попустливост
Македонија сака членство во ЕУ. Но не по секоја цена. А особено не по цена на национално понижување, уставно обезличување и културна асимилација. Бугарија треба да разбере дека пријателството не се гради со притисоци. А ЕУ – дека кредибилитетот не се чува со затворање очи пред неправда.
Македонската позиција мора да биде јасна, гласна и достоинствена: ние сме подготвени за Европа. Дали Европа е подготвена за нас?