By Aerodromci 
Настап на македонска група во Лерин бил дозволен само без текст – европските вредности повторно на тест, а Брисел молчи
Во срцето на Европската Унија, во држава членка на ЕУ и НАТО, македонскиот јазик повторно се најде под забрана. Во декември 2025 година, за време на празничната прослава на Коледе во Лерин (Флорина), локалната власт донела одлука што отвори сериозни прашања за човековите права и слободата на културно изразување во Европа.
На групата „Ендопика“, која требало да настапи на манифестацијата, ѝ било дозволено да ја изведе народната песна „Софка на татко“ исклучиво инструментално – без пеење, без текст, без зборови. Причината, според сведочења од присутните, била едноставна и вознемирувачка: песната била на македонски јазик.
Не станувало збор за политички настан, ниту за говор на омраза. Станувало збор за традиционална народна песна, дел од културното наследство на луѓето кои со генерации живеат во Леринско. Сепак, јазикот на кој таа песна се пее бил доволен за институционална цензура.
Овој настан предизвика бурни реакции меѓу активисти и организации кои со години укажуваат на системските притисоци врз Македонците во северна Грција. Активистот Павле Васкопулос одамна предупредува дека ваквите случаи не се изолирани инциденти, туку дел од поширока политика на негирање и заплашување. Луѓето кои го зборуваат македонскиот јазик, вели тој, често се етикетираат како „агенти“ или „закана“, наместо како граѓани со основни права.
Контрастот со другите европски држави е очигледен. Во Шпанија, регионалните јазици се користат јавно и институционално. Во Белгија, Финска и Италија, јазичните малцинства имаат уставни и законски гаранции. Во Франција, и покрај долгогодишните ограничувања, регионалните јазици повторно добиваат простор во јавниот живот.
Само македонскиот јазик во Грција останува непожелен во јавниот простор.
Прашањата што се отвораат се сериозни: ако официјална Атина со децении тврди дека македонско малцинство не постои, зошто тогаш се забранува неговиот јазик? Како може песна да претставува проблем во Унија која се темели на слобода на изразување, културна разновидност и почитување на човековите права?
Молкот на европските институции во вакви случаи сè почесто се толкува како двоен аршин. Малцинските права се строго мониторирани во некои земји, додека во други, очигледни прекршувања поминуваат без реакција.
За Македонците во Грција, ова не е прашање на привилегии, туку на елементарно право – право да го зборуваат својот јазик, да ја пеат својата песна и да постојат без страв во Европската Унија.
Случајот од Лерин не е само локален проблем. Тој е тест за кредибилитетот на европските вредности. Дали Европската Унија навистина е заедница на еднакви народи и јазици, или пак Унија во која некои идентитети сè уште мора да молчат?