Вести

САЛИХ АСИМ-БЕЈ – ГРАДОНАЧАЛНИКОТ ШТО ГО ОСТАВИ ПРВИОТ ПЕЧАТ ВРЗ МОДЕРНОТО СКОПЈЕ

Архитект на урбаните промени во доцниот османлиски период

 

Салих Асим-бeј (1869–1935) претставува една од најзначајните, но недоволно познати личности од историјата на Скопје. Роден во старата скопска фамилија Симиќилер – едно од највлијателните турски семејства во градот – тој трипати бил избран за претседател на скопската општина, функција што денес одговара на градоначалник. Неговото дејствување се случува во периодот кога градот сè уште се наоѓал под доцна османлиска управа, токму во годините кога започнувале големите политички и урбани трансформации.

 

Како градски прв човек, Салих Асим-бeј оставил трага која и денес е препознатлива во основата на модерното Скопје. Една од неговите најважни интервенции била покривањето на реката Серава во делот каде некогаш минувала низ чаршијата. Со тој потег се создала нова улица и се подобриле условите за живот и трговија во тогашниот центар на градот. Тој е заслужен и за уредувањето на бреговите на Вардар, преку изградба на првичните кејови што го штителе градот и му давале поурбан, современ изглед.

 

Во неговиот мандат започнало и функционирањето на училишната установа „Ислахане“, замислена како занаетчиско и воспитно училиште за сиромашни и напуштени деца. Овој објект, кој опфаќал училници, работилници, печатница и социјални служби, бил пример за тогашно модерно организирање на образованието и општинската грижа.

 

Покрај јавната служба, Салих Асим-бeј е автор и на едно од најважните историски дела за градот. Неговата книга „Историја на Скопје и неговата околина“, првпат објавена во 1908 година, претставува ретка и детална хроника на градскиот живот, населбите, занаетите и општествените прилики во времето непосредно пред Балканските војни. Овој запис денес е непроценливо сведоштво за тоа како изгледало Скопје пред големите политички пресвртници и пред разорните промени што ги донел 20. век.

 

Иако дејствувал во период на сложени државни и општествени околности, Салих Асим-бeј најчесто бил опишуван како човек кој работел со силно чувство на долговечна одговорност кон градот. Неговите урбанистички зафати, училиштето „Ислахане“ и неговата хроника за Скопје го вбројуваат меѓу личностите што ја поставиле основата врз која ќе се развива модерниот град.

 

Со обновен интерес за локалната историја, делото на Салих Асим-бeј денес повторно добива внимание – како потсетник дека Скопје не го обликувале само природните несреќи и големите политички настани, туку и луѓе кои со визија и одговорност оставале значајни, трајни дела зад себе.

Споделете