By Aerodromci 
Сѐ повеќе млади Македонци се соочуваат со дијабетес, а експертите предупредуваат дека превенцијата и раната дијагноза се клучни за спречување на сериозни последици.
Секој 14 ноември светот се потсетува на болеста која одамна престана да биде само здравствен проблем – дијабетесот. За Македонија, оваа дата не е само симболичен потсетник, туку предупредување за реалност која станува сè повидлива: бројот на пациенти расте, а системот тешко се носи со притисокот.
Иако официјалните бројки варираат, ендокринолозите со години алармираат дека реалната состојба е „значително потешка“ од она што стои на хартија. Дел од пациентите не се регистрирани, многумина откриваат дека имаат дијабетес дури кога ќе се појават компликации, а сѐ почесто во ординациите влегуваат млади лица кои пред десетина години воопшто не се сметаа за ризична група.
„Седечкиот начин на живот, неправилната исхрана и хроничниот стрес носат генерации со зголемен ризик. Кај нас проблемот е што луѓето многу доцна одат на контрола – обично кога веќе ќе почувствуваат симптоми“, коментира еден скопски ендокринолог со долгогодишно искуство.
Оваа година, Светскиот ден на борба против дијабетесот ја нагласува важноста на раната дијагноза – тема која е особено актуелна во Македонија, каде превентивните програми се недоволно развиени и речиси целосно зависат од индивидуална иницијатива. Во повеќе градови денес се организираат бесплатни мерења на шеќер во крвта, едукативни трибини и кампањи за свесност, но здравствените професионалци предупредуваат дека еднодневни активности не се доволни.
Болните кои се веќе во системот се жалат на недостиг од терапија, долги листи на чекање и разлики во пристапноста на услугите од град до град. Иако надлежните уверуваат дека состојбата се подобрува, пациентите велат дека реалноста на терен е поинаква.
Сепак, постојат и позитивни примери: се зголемува употребата на современи уреди за мерење на гликемија, дел од болниците почнаа да воведуваат подетални скрининг програми, а македонските здруженија на пациенти веќе се активни партнерски чинители во јавните политики.
Пораката за годинава е јасна: дијабетесот не е пресуда ако се открие навреме. Но за тоа ни треба здрава навика, редовни контроли и систем кој ќе ја става превенцијата пред последиците.
Во земја каде хроничните болести брзо стануваат најголем товар за здравството, борбата против дијабетесот мора да биде борба која трае повеќе од еден ден.
А денес – тој ден само нѐ потсетува дека времето за акција одамна почнало.