By Aerodromci 
Во последните години, прашањето за внесување на Бугарите во македонскиот Устав стана централна политичка точка во односите меѓу Македонија и Бугарија. Официјална Софија тоа го претставува како прашање на „заштита на правата на малцинството“. Но, зад ова барање се крие многу поширока и подлабока геополитичка и историска агенда.
Историски контекст: негација и присвојување
Бугарија со децении води политика на негирање на македонската нација и јазик. Уште од времето на Балканските војни, преку Втората светска војна, до денес, официјалната бугарска политика често го прикажува македонскиот идентитет како „вештачки“ или „дел од бугарскиот“. Инсистирањето на внесување на Бугарите во Уставот не е изолиран потег – тоа е продолжение на долгорочната стратегија да се релативизира постоењето на македонскиот народ и да се претстави како „дел од бугарскиот етнос“.
Со други зборови, ако Македонија официјално признае „бугарска заедница“, тоа може да се толкува како потврда на тезата дека во државата постојат луѓе кои се „враќаат кон своите корени“, односно дека македонската нација е резултат на „историско недоразбирање“.
Политичката агенда на Софија
Инсистирањето на Софија има и практична политичка функција:
Внатрешна мобилизација во Бугарија – прашањето за Македонија е еден од ретките национални митови кој ги обединува сите политички партии во Бугарија. Со притисок врз Скопје, бугарските политичари си обезбедуваат поени дома.
Контрола врз процесот на евроинтеграција на Македонија – секое ново поглавје, секој нов услов, создава дополнителна зависност. Бугарија со тоа добива траен механизам за влијание врз македонската политика.
Стратешка цел: асимилација преку право – ако во Уставот стои дека во Македонија постои „бугарска заедница“, тоа отвора врата за идни политички и културни барања, како двојазичност, образование, па дури и институционално признавање на „заедничка историја“.
Опасностите за Македонија
Внесувањето на Бугарите во Уставот не е обична формалност, туку има далекусежни последици:
Идентитетска релативизација: ако државата признае бугарска заедница, тоа директно ја поткопува борбата за јасен македонски национален и историски континуитет.
Отворање на нови уцени: денес е Уставот, утре ќе биде барање за признавање на „заеднички јазик“, промена на учебници или воведување на „бугарски културни права“.
Внатрешна дестабилизација: секое ново етничко дефинирање во Уставот ја отвора Пандорината кутија на меѓуетнички тензии. Ако Бугарите се внесат, зошто да не бараат и други групи (Власи, Египќани, Роми) посебно да бидат уставно именувани?
Губење на суверенитетот: уставните измени диктирани од друга држава создаваат опасен преседан – дека Македонија може да менува свој основен закон не според сопствените потреби, туку под надворешен притисок.
Внесувањето на Бугарите во Уставот не е гест на европска толеранција, туку политичка замка. Тоа не е прашање на човекови права, туку на геополитички интерес. Македонија мора да биде свесна дека еднаш направениот чекор ќе биде искористен за нови условувања и дека историскиот наратив на македонскиот народ ќе биде доведен во прашање.
Прашањето е суштинско: дали Македонија ќе ја зачува својата идентитетска цврстина и ќе покаже политичка зрелост, или ќе дозволи под притисок да биде втурната во процес кој на долг рок може да ја избрише како посебна нација и држава.