Железната купола и нејзините пукнатини: Зошто некои ирански ракети успеваат да поминат

Израелскиот систем „Iron Dome“ веќе една деценија важи за технолошко чудо кога станува збор за заштита од ракетни напади со краток дострел. Но, ниту еден систем не е непогрешлив – особено кога е изложен на координиран, масовен напад од противник кој учи, анализира и се приспособува.

1. Заситување на системот (saturation attack)
Iron Dome функционира врз принцип на пресретнување – идентификува ракета, ја проценува нејзината траекторија и лансира пресретнувач доколку ракетата претставува закана. Сепак, секоја батерија може истовремено да следи и да пресретне ограничен број цели. Кога Иран или неговите сојузници (Хезболах, Хамас) лансираат стотици ракети речиси истовремено, дел од нив едноставно ја „преполнуваат“ одбраната. Iron Dome мора да „бира“ приоритетни цели – другите минуваат.

2. Евтини ракети против скапи пресретнувачи
Едноставна ракетна цевка од 300 долари може да натера Израел да лансира пресретнувач кој чини од 40.000 до 100.000 долари. Ова создава економски дисбаланс. Ако противникот го знае ова, може да употреби т.н. „decoy“ ракети – евтини, неточни проектили чија цел е само да го исцрпат системот. Иранската стратегија не се базира само на прецизност, туку и на економско истоштување.

3. Ограничен дострел и агол на пресретнување
Iron Dome е оптимизиран за кратки и средни растојанија – до околу 70 километри. Ако нападот доаѓа од поголема далечина, со голема брзина или под необичен агол, системот има помалку време за реакција. Иранските ракети како „Fateh-110“ или новите Shahed беспилотни летала имаат поголем дострел и може да бидат лансирани со таков агол што ги прави потешки за детектирање и пресретнување.

4. Маневрирачки ракети и напредна технологија
Iron Dome е ефикасен против балистички и неуправувани проектили, но се соочува со предизвик ако ракетата маневрира во лет. Некои ирански ракети се опремени со системи за маневрирање, па дури и со способност за промена на висина или насока во последната фаза од летот. Таквото однесување значително го отежнува пресретнувањето.

5. Ограничувања во покриеноста
И покрај напредната радарска технологија, Iron Dome не може истовремено да покрие сè. Тоа значи дека некои зони – индустриски, рурални или места со помал приоритет – остануваат изложени. Иранските стратези го знаат ова и често ги таргетираат токму тие места за да ја демонстрираат ранливоста на системот.

6. Беспилотни летала (дронови) како нова закана
Iron Dome е дизајниран главно за ракети, но новите ирански дронови, како Shahed-136, се мали, летаат ниско и бавно – што ги прави потешки за радарска детекција. Ако тие се користат во комбинација со ракети, се добива сложен напад од повеќе правци и со различни типови закани, што ја намалува ефикасноста на системот.

Iron Dome останува импресивен одбранбен систем, но неговата слабост се крие во бројките и во способноста на противникот да се адаптира. Иран учи од секој конфликт и користи асиметрични методи – комбинација од евтини ракети, дронови и „паметна“ тактика – за да пробие дури и најнапредни системи. Како и секој штит, и Iron Dome може да се скрши – доволно е да се удри доволно силно и доволно паметно.

Споделете