By Aerodromci 
Од сенка во отворен пламен – судирот што може да го прекрои Блискиот Исток
На 13 јуни, рано изутрина, Блискиот Исток се разбуди во нова реалност – израелски борбени авиони и беспилотни летала извршија масовен напад врз ирански воени и инфраструктурни цели, вклучително и делови од нуклеарната програма. Тоа што досега се водеше како „сенковна војна“, со шпионски акции и кибернапади, доби јасни контури на отворен судир. Одговорот на Техеран не доцнеше. Балистички ракети беа испалени кон израелски воени позиции, а Хезболах и други сојузнички сили беа ставени во состојба на готовност.
Ова не е уште една епизода во долготрајната израелско-иранска конфронтација. Ова е пресвртна точка, со потенцијал да го втурне целиот регион во пламен.
Војната што никој јавно не ја сака – но секој се подготвува за неа
Израел, со врвна технологија, модерна авијација и системи за противракетна одбрана какви што светот ретко видел, демонстрираше прецизност и решителност. Воениот удар беше координиран и подготвуван со месеци. Засегнати беа локации поврзани со иранската нуклеарна програма, ПВО-системи и објекти под команда на Револуционерната гарда.
Од другата страна, Иран — голема земја, со силно ракетно вооружување и широка мрежа на регионални сојузници — го мобилизираше својот одбранбен капацитет. Освен што возврати со проектили, активираше и делегатски сили низ Јемен, Ирак и Либан.
Што следува? Три можни сценарија
Ограничен конфликт и дипломатско примирје
Најверојатниот развој е конфликтот да остане краток, но интензивен. Под притисок на Вашингтон, Брисел, Москва и Пекинг, двете страни би биле принудени на дипломатско повлекување. Ќе следи тивко примирје – без формален договор, но со јасни „црвени линии“. Сѐ повеќе се говори за посредничка улога на Турција и Катар.
Регионално проширување на фронтот
Доколку Хезболах ја активира целата своја огнена моќ во северен Израел, а Хутите во Црвеното Море продолжат со напади, конфликтот ќе се прошири. Израел би започнал копнена операција во Либан, додека Сирија би се претворила во дополнителен боен театар.
Вклучување на светските сили и економска криза
Ако Иран се обиде да ја блокира Ормутската Теснина – низ која поминува петтина од светската нафта – САД би одговориле со директна воена интервенција. Тоа би можело да доведе до глобална нафтена и економска криза, каква што не сме виделе од 1973 година наваму.
Конечниот исход? Примирје со долгорочни последици
Иако моменталниот судир има потенцијал за опасна ескалација, најреалниот исход е привремено смирување, при што секоја страна ќе прогласи „победа“ за домашна употреба. Но, сенката на нуклеарната амбиција на Иран ќе продолжи да виси над регионот, а Израел ќе се обиде да го зацврсти сојузништвото со арапските сунитски држави, пред сѐ Саудиска Арабија.
Во меѓувреме, Иран ќе се приближи кон БРИКС, Кина и Русија, барајќи начин да ја надмине доларската доминација и западните санкции.
На работ од нова ера
Овој конфликт не е само судир на две земји. Тоа е тест за новата геополитичка рамнотежа. Дали светот ќе остане во постоечкиот поредок, или ќе се роди нов Блиски Исток, со нови правила и нови линии на поделба?
Одговорот, можеби, ќе го добиеме побрзо отколку што очекуваме.
Воена споредба – Израел vs. Иран
“Моќта на двете страни во бројки”
| Воен елемент | Израел | Иран |
|---|---|---|
| Број на војници | ~170.000 + 465.000 резервисти | ~610.000 + 250.000 резервисти |
| Борбени авиони | 600+ (вклучува и F-35i Adir) | ~330 (главно застарени) |
| Балистички ракети | Ограничено, но прецизно | Илјадници, различен дострел |
| Системи за ПВО | Iron Dome, David’s Sling, Arrow | Bavar-373, S-300, Khordad |
| Кибер-капацитети | Најсилни на Блискиот Исток | Развиени, но не на ниво на Израел |
| Нуклеарно оружје | Непотврдено, но се претпоставува | Во развој, без официјален арсенал |
| Географска изложеност | Мала територија, блиску до фронтовите | Голема територија, разлеано влијание |
“Од сенка во оган: Како ескалираше израелско-иранскиот конфликт”
📍 12 јуни, 23:00 ч. – Израелски сателити откриваат ирански движења кај Исфахан.
📍 13 јуни, 04:10 ч. – Израелски F-35 авиони и дронови напаѓаат 8 цели во Иран.
📍 13 јуни, 05:30 ч. – Иран активира противвоздушна одбрана.
📍 13 јуни, 06:20 ч. – Иран возвраќа со 25 балистички ракети кон Израел.
📍 13 јуни, 09:00 ч. – Хезболах започнува артилериски напади кон северен Израел.
📍 13 јуни, 14:00 ч. – Меѓународна заедница повикува на воздржаност.
📍 14 јуни, 07:00 ч. – Израел започнува ограничена мобилизација.
Израел → удри врз:
- Натанз (нуклеарна објект)
- Исфахан (воен аеродром)
- Дезфул (ракетно складиште)
Иран → возврати со напади кон:
- База во Негев
- Хаифа (инфраструктура)
- Ашдод (индустриски