Македонија пред вратата на ЕУ: Жртвите се направени, но каде е европската правда?

И покрај исполнетите реформи и политичките компромиси, македонскиот пат кон ЕУ останува блокиран – не поради недостаток на волја, туку поради политичка уцена и недоследност од страна на Бугарија и Европската Унија.

Средбата на македонскиот премиер со високата претставничка за надворешна политика на Европската Унија, Каиа Калас, повторно ја актуелизира една од најболните теми во македонското општество – евроинтеграциите. Иако Република Македонија одамна е подготвена за следниот чекор, нејзиниот пат останува заложник на надворешни притисоци и нечесна политика од некои земји-членки, пред сè Бугарија.

Македонија веќе има отворени преговори со ЕУ, но тие се условени со т.н. „француски предлог“, кој на Бугарија ѝ дава право да бара вклучување на билатерални прашања во преговарачката рамка. Тоа значи дека прашања од историја, идентитет и јазик – кои се дел од внатрешниот суверенитет на секоја земја – сега стануваат политичка алатка за уцена. Сличен преседан не е виден во историјата на проширувањето на Унијата.

Жртвите на Македонија за Европа

За разлика од некои други земји-кандидати, Македонија направи длабоки и болни компромиси. Го смени уставното име со Преспанскиот договор, реформираше судскиот систем, го усогласи своето законодавство со европското и покажува стабилност во надворешната политика. И покрај тоа, Унијата се однесува како Македонија сè уште да е на почетокот од патот.

Недоследна ЕУ: Принципи или интереси?

Кога Хрватска влезе во ЕУ, никој не бараше од неа да го редефинира својот национален идентитет. Кога Романија и Бугарија се приклучија, реформите беа услов, но не и уцена. Со Македонија, Европската Унија не ја применува истата мерка. Овој двоен аршин ја поткопува кредибилноста на Унијата, но уште повеќе ја разочарува јавноста во земјата, која со децении гледа кон Брисел како синоним за праведност и напредок.

Политичка уцена од Софија

Бугарија, како членка на ЕУ, ја користи својата позиција за да ја блокира Македонија од националистички мотиви. Се инсистира на „заедничка историја“, на „бугарско потекло на македонскиот јазик“, дури и на вметнување на Бугарите во Уставот – услов што ја турка Македонија во нова политичка нестабилност. Ваквите барања не се дел од европските вредности, туку личат на политика на притисок и асимилација.

Премиерот со право порача дека Македонија не бара милост, туку фер третман. Европа може да смета на нас, но време е и ние да почнеме да сметаме на Европа – не само декларативно, туку и институционално. Доколку ЕУ навистина сака стабилен Балкан, ќе мора да покаже храброст и да ги одвои билатералните спорови од европскиот процес.

Европската Унија има шанса да го поправи овој историски застој. Во спротивно, ќе изгуби не само партнер, туку и сопствената морална основа.

 

Споделете