Таа вечер мирисаше на пролет, но и на страв. Илјадници Македонци стоеја пред вратите на Собранието, со едно единствено барање – да се зачува она што им е најсвето: името, идентитетот, достоинството.
Но наместо да бидат чуени, беа прогласени за терористи.
На 27 април 2017 година, Македонија го доживеа својот најцрн демократски момент. Народот кој месеци наназад го бранеше уставот и државноста, беше предаден од сопствените институции.
Откако пратеничкото мнозинство го избра Талат Џафери за претседател на парламентот преку брутално кршење на процедурата, разгневени демонстранти влегоа во Собранието. Нема сомнеж дека имаше инциденти, но вистината е дека мнозинството влезени луѓе беа таму без оружје, без план за насилство, вооружени само со идејата дека Македонија мора да се одбрани.
И токму таа љубов кон татковината ги однесе зад решетки.
Судска фарса без преседан
Обвинителството ги обвини за „терористичко загрозување на уставниот поредок и безбедноста“ – квалификација која во меѓународното право се користи за дела од типот на 11 септември или масовни убиства.
Овде, тие што влегоа во Собранието без оружје, со знамиња и со песна, беа изедначени со терористи.
„Не сум терорист, сум Македонец кој си ја сака земјата!“ – со солзи во очите зборуваше пред судот тенорот Игор Дурловски, ослободен подоцна со амнестија, но по цена на огромна лична и професионална жртва.
Осудени затоа што не се поклонија
Во судницата на Кривичниот суд, процесот личеше на однапред напишана пресуда. Обвинетите се бранеа со факти, но сведоците на обвинителството, дури и самите пратеници кои беа нападнати, признаа дека немало организирано дејствување.
„Не организиравме напад, не организиравме терор. Ние се обидувавме да спречиме државен удар врз Македонија,“ рече во својот одбранбен говор Митко Чавков.
Ниту тоа помогна.
18 луѓе беа осудени на вкупно 211 години затвор. Некои добија и по 15, 18 години затвор само затоа што биле таму – на погрешното место во погрешното време, бранителите на една земја која ги предаде.
Амнестија за покорните, затвор за достоинствените
Со донесувањето на Законот за амнестија во 2018 година, дел од обвинетите беа ослободени – оние што ја прифатија уставната промена и дадоа поддршка за промена на името.
Останатите, кои останаа верни на идеалот за Македонија, останаа во затворот Идризово, заборавени од институциите.
„Ако цената за Македонија е затворот, ја плаќам со гордост,“ рече еден од уставобранителите при последното обраќање пред да биде спроведен.
Правда што сè уште чека
Иако бројни правници, професори и организации за човекови права предупредија дека процесот против уставобранителите е пример за политички монтиран прогон, институциите молчат.
Историјата, сепак, нема да молчи.
Историјата ќе запише: тие беа судени затоа што ја сакаа Македонија повеќе отколку својата слобода.
Македонија ќе биде вечна само ако им се врати честа на нејзините најхрабри синови.